คำว่าสังฆานุกร Diakonia ภาษากรีก แปลว่า การรับใช้  ในหนังสือกิจการอัครสาวก  (6:1-6) มีกล่าวถึงการเลือกตั้งสังฆานุกร “บุรุษ  7 คน... ที่มีชื่อเสียงดี เปี่ยมด้วยพระจิตเจ้าและปรีชาญาณ”

ในปัจจุบัน ฐานะสังฆานุกร คือ สามเณรที่เตรียมบวชเป็นพระสงฆ์ หลังจากได้รับการศึกษาอบรม ในบ้านเณรใหญ่ 5 ปี จึงได้รับการแต่งตั้งเป็นผู้อ่านพระคัมภีร์  ผู้ช่วยพิธีกรรม จึงรับศีลบวชเป็นสังฆานุกร   และต่อไปจึงรับศีลบวชเป็นพระสงฆ์

สังฆานุกรถาวร (Permanent Deacon) เป็นผู้ที่ปรารถนาเป็นสังฆานุกรตลอดชีวิต  โดยไม่บวชเป็นพระสงฆ์  ตามประมวลกฎหมายพระศาสนจักร (CIC 236) กำหนดว่า ผู้สมัครเตรียมบวชเป็นสังฆานุกรถาวร ต้องได้รับการฝึกอบรม เพื่อหล่อเลี้ยงชีวิตฝ่ายจิต และได้รับการสอนให้รู้จักปฏิบัติหน้าที่สังฆานุกรอย่างถูกต้อง ดังต่อไปนี้

1. ชายหนุ่ม ต้องใช้ชีวิตอย่างน้อย 3 ปี ในบ้านพิเศษ เว้นแต่ว่าพระสังฆราชสังฆมณฑลตัดสินเป็นอย่างอื่น  เมื่อมีเหตุผลที่สำคัญยิ่ง
2. ชายที่มีวุฒิภาวะเป็นผู้ใหญ่มากแล้ว ไม่ว่าเป็นโสดหรือแต่งงาน ต้องใช้เวลาฝึกอบรม 3 ปี ตามหลักสูตรที่สภาพระสังฆราชกำหนดไว้
3. ก่อนบวชเป็นสังฆานุกร ต้องได้รับแต่งตั้งเป็นศาสนบริการผู้อ่านพระคัมภีร์  และผู้ช่วยพิธีกรรมและปฏิบัติหน้าที่นั้นเป็นระยะเวลานานพอสมควร(CIC1035)

บทบาทหน้าที่
1. ศาสนบริกรศีลล้างบาปตามปกติ (CIC 861.1)         
2. แจกศีลมหาสนิท (CIC 910.1)
3. ตั้งศีลมหาสนิท (CIC 943)       
4. ประกอบพิธีแต่งงานในเขตพื้นที่ปกครองของตน (CIC 1108.111)
5. เป็นประธานพิธีปลงศพ        
6. การเสกอวยพรเฉพาะที่กฎหมายอนุญาตอย่างชัดแจ้ง (CIC 1169.3)
7. การอภิบาลเขตวัด เพราะความขาดแคลนพระสงฆ์ (CIC 517.2)
8. อ่านพระวรสารและการเทศน์ในพิธีกรรม (CIC 767.1)            
9. การสอนคำสอน (CIC 774,861.2)
10. อุทิศตนเพื่องานสงเคราะห์ต่างๆ

เพื่อจะบวชเป็นสังฆานุกร (CIC 1024-1029;1039)
บุรุษที่ได้รับศีลล้างบาปและศีลกำลัง มีคุณสมบัติที่จำเป็นต้องมีและไม่มีข้อขัดขวาง
1. สมัครใจบวชเป็นสังฆานุกร
2. ได้รับการฝึกอบรมเตรียมตัวอย่างดี
3. มีผู้รับรองว่า มีความเชื่อดี  เจตนาเที่ยงตรง  ความรู้ที่จำเป็น ชื่อเสียงดี ความประพฤติดี คุณธรรมเป็นที่ยอมรับ และคุณสมบัติทั้งทางกายและทางจิตใจที่เหมาะสม
4. ผู้สมัครเป็นสังฆานุกร  และยังไม่แต่งงาน  ต้องมีอายุครบ 25 ปีบริบูรณ์เป็นอย่างน้อย ส่วนผู้ที่แต่งงานแล้วต้องมีอายุครบ 35 ปี บริบูรณ์เป็นอย่างน้อย  และต้องได้รับความเห็นชอบจากภรรยาด้วย (CIC 1031)
5. ต้องใช้เวลาเข้าเงียบอย่างน้อย 5 วัน ก่อนดำเนินการบวช

ผมคิดว่าบทบาทสังฆานุกรถาวรเป็นเรื่องที่เราน่าสนใจเพื่อช่วยพัฒนางานอภิบาล ในเขตที่ขาดแคลนพระสงฆ์ และมีสัตบุรุษกระจัดกระจายรอการเยี่ยมเยียนอภิบาล